ชูก้าท้องเสีย ทำไงดี ? เกิดจากอะไร รักษายังไง ?
ชูก้าท้องเสีย ถ่ายเหลว (Sugar Glider diarrhea) ชูก้าไกลเดอร์เป็นสัตว์ป่าประเภทสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ที่หลายๆ คนนิยมเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยง เพราะมีความน่ารักและเป็นมิตร กินอาหารได้หลากหลายชนิดทั้งพืชและสัตว์ เช่น น้ำหวานจากเกสรดอกไม้ ผลไม้ รวมไปถึงแมลงขนาดเล็ก แต่หลายครั้งผู้เลี้ยงมักพบอาการป่วย คือ ชูก้าท้องเสีย ถ่ายเหลว ซึ่งเป็นการป่วยที่ต้องเฝ้าระวังและหมั่นสังเกตอาการ เพราะอาจแสดงอาการป่วยเพียงเล็กน้อย หรืออาจรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้
ชูก้าท้องเสีย เกิดจากอะไรได้บ้าง
1. แบคทีเรีย (Bacteria)
- แบคทีเรียที่มีรูปร่างทรงกลมหรือเกือบทรงกลม (Cocci) อยู่แบบเดี่ยว คู่ สายยาว และกลุ่มได้
- แบคทีเรียที่มีรูปร่างเป็นแท่งหรือทรงกระบอก (Rod) อยู่แบบเดี่ยว คู่ และสายยาว
การพบแบคทีเรียในการตรวจมูลของชูก้าไม่ถือว่าเป็นเรื่องผิดปกติ เพราะโดยธรรมชาติแล้ว ในมูลของชูก้าจะพบแบคทีเรียจำนวนหนึ่งอยู่แล้ว แต่เกณฑ์ในการตัดสินว่าเชื้อแบคทีเรียเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการท้องเสียหรือไม่นั้น สัตวแพทย์จะพิจารณาถึงจำนวนเชื้อ ชนิดและอัตราส่วนของเชื้อชนิดต่างๆ หากมีมากเกินไปหรือมีไม่เหมาะสม และร่วมกับตัวชูก้าแสดงอาการผิดปกติ ก็ถือได้ว่าอาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ชูก้าท้องเสีย
ในอุจจาระของชูก้า
2. โปรโตซัว (Protozoa)
เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่มีหลายรูปแบบ มีชีวิตอิสระหรือเป็นปรสิต ไม่สามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่า ต้องตรวจผ่านกล้องจุลทรรศน์ ตัวอย่างของโปรโตซัว เช่น
- Giardia : ทำให้เกิดอาการท้องเสียเรื้อรัง น้ำหนักลด และร่างกายอ่อนแอ
- Coccidia : พบได้บ่อยในสัตว์เลี้ยงที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ทำให้เกิดอาการท้องเสีย ซึ่งอาจมีเลือดปน
3. พยาธิ (Parasite)
เป็นสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในร่างกาย คอยแย่งสารอาหารหรือดูดเลือด และมักจะทำให้เกิดอันตรายตามอวัยวะต่างๆ ที่นอกเหนือจากทางเดินอาหารได้ด้วย
4. ยีสต์ (Yeast)
มีลักษณะกลมอยู่เดี่ยวหรือแบ่งจำนวน (Budding yeast) ถ้าสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้เสียไป เชื้อฉวยโอกาสเจริญเติบโตมากเกินไป อาจทำให้เกิดมูกในอุจจาระ ลักษณะอุจจาระเหลว
5. ความเครียด (Stress)
การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมหรือการเลี้ยงดูที่เครียด จะทำให้ชูก้าเกิดภูมิคุ้มกันอ่อนแอ สุดท้ายแล้วเชื้อโรคต่างๆ จะอาศัยช่วงนี้ในการก่อโรคแก่ตัวสัตว์
6. อาหารสกปรก (Unhygienic food)
อาหารเน่าเสีย น้ำดื่มไม่สะอาด ภาชนะอาหารและน้ำสกปรก
7. ชนิดของอาหาร
เช่น ผลไม้และอาหารที่มีน้ำเยอะเกินไป หรือการเปลี่ยนแปลงอาหารอย่างกะทันหัน จะทำให้อุจจาระเหลวขึ้น
8. คุณภาพการจัดการ (Management)
ถือเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพราะเชื้อต่างๆ ที่กล่าวมานั้นจะมีโอกาสก่อโรคได้เพิ่มขึ้นก็เนื่องมากจากการจัดการที่แย่ เรื่องการจัดการนี้แทบจะครอบคลุมและส่งผลต่อสุขภาพของชูก้าไปทุกเรื่อง ไม่ว่าจะเป็น ความสะอาดที่นอนหรือกรง ความสะอาดของอาหารและน้ำดื่ม คุณภาพอากาศ โปรแกรมวัคซีนและการถ่ายพยาธิที่เหมาะสม เรียกได้ว่าหากมีการจัดการการเลี้ยงที่ดี จะลดการป่วยของชูก้าได้อย่างมาก
ชูก้าท้องเสีย ดูยังไง
ผู้เลี้ยงต้องสังเกต “ลักษณะอุจจาระของชูก้า” ว่ามีความแตกต่างจากเดิม/ผิดปกติ หรือไม่
- ชูก้าถ่ายเหลว มีกลิ่นหรือสีที่เปลี่ยนไป
- พฤติกรรมเปลี่ยนไป เช่น ซึม กินน้อยลง ขนไม่สวย
- ขนบริเวณก้นหรือหางดูเปียกตลอดเวลา
อุจจาระของชูก้าที่ปกติ
- อุจจาระเป็น แท่ง ทรงรี
- สีน้ำตาลอ่อนหรือเข้ม เนื่องจากชนิดอาหารที่ต่างกัน หรืออาจมีสีครีมจากนมหรืออาหารเหลวสีครีม
อุจจาระของชูก้าที่ผิดปกติ
- อุจจาระ เหลว เป็นมูก
- สีเหลืองครีม เหลืองใส หรือสีแดงปนเลือด เหลว
ชูก้าท้องเสีย ทำยังไงดี ต้องดูแลยังไง
- งดอาหารสด เช่น แมลง
- งดผลไม้ที่ทำให้ท้องเสีย เช่น แตงโม ส้ม มะม่วง กล้วย นม
- ดูแลความสะอาด แยกตัวที่ป่วยออกจากตัวอื่นๆ และทำความสะอาดกรง อุปกรณ์ต่างๆ เพื่อลดการแพร่กระจายของเชื้อโรค
- อาการไม่ดีขึ้นภายใน 1-3 วันหลังการดูแลเบื้องต้น แนะนำพบสัตวแพทย์ทันที
- อุจจาระมีสีดำ สีแดง มีเลือดปน หรือถ่ายเหลวเป็นน้ำ แนะนำพบสัตวแพทย์ทันที
- มีอาการซึม เบื่ออาหาร หรือน้ำหนักลดอย่างรวดเร็ว แนะนำพบสัตวแพทย์ทันที
โรงพยาบาลสัตว์ ดารินรักษ์ (Darin Animal Hospital)
214 ซ.ประเสริฐมนูกิจ 29 แยก 10 (รามอินทรา 14) จรเข้บัว ลาดพร้าว กรุงเทพฯ 10230
