การปฐมพยาบาลภาวะฉุกเฉินในสัตว์เลี้ยง

ทำไมต้องปฐมพยาบาลภาวะฉุกเฉินในสัตว์เลี้ยง 

1. ช่วยรักษาชีวิตในนาทีวิกฤต – ภาวะฉุกเฉินบางอย่าง เช่น หยุดหายใจ เลือดออกมาก อาการชัก Heat Stroke หากได้รับการช่วยเหลือเบื้องต้นทันที จะเพิ่มโอกาสรอดได้อย่างมาก 
2. ลดความรุนแรงของอาการ – การปฐมพยาบาลช่วยลดการบาดเจ็บซ้ำ เช่น การพันแผลห้ามเลือดลดการสูญเสียเลือดและป้องกันการติดเชื้อเพิ่ม
3. เตรียมความพร้อมก่อนถึงมือสัตวแพทย์ – ให้สัตวแพทย์สามารถดำเนินการต่อได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยสัตว์เลี้ยงมีสภาพที่ไม่ทรุดหนักกว่าเดิม
4. ลดความตื่นตระหนกของเจ้าของ – หากรู้วิธีรับมือ จะช่วยให้เจ้าของไม่ตื่นตกใจ รวมทั้งสามารถดูแลสัตว์ได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย

ภาวะฉุกเฉินในสัตว์เลี้ยง และวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น

สำลัก / หายใจไม่ออก / หอบหายใจ

อาการ:

• ไอรุนแรง หายใจเสียงดัง จาม
• อ้าปากหายใจ หายใจเร็ว หรือหายใจเงียบผิดปกติ
• เหงือกซีดหรือม่วงคล้ำ

การปฐมพยาบาล:

• ตรวจช่องปากอย่างระวัง (อย่าใช้มือสอดลึก)
• ถ้าเห็นสิ่งแปลกปลอม ให้คีบออกด้วยปากคีบ
• ถ้ามีของเหลวหรือน้ำออกมาที่จมูก ให้ใช้จุกยางดูดออก
• สำหรับสัตว์เล็ก → ตบหลังเบา ๆ หรือจับคว่ำศีรษะลงเล็กน้อย
• ถ้าหยุดหายใจ → CPR สำหรับสัตว์เลี้ยง

**ข้อควรระวัง** การทำ CPR สำหรับสัตว์แต่ละชนิด สายพันธุ์ ขนาดตัวแต่ละช่วงวัยมีความแตกต่างกัน และอาจก่อให้เกิดการบาดเจ็บแต่ตัวสัตว์เพิ่มเติมได้

กินสารเคมี / สารพิษ / สิ่งแปลกปลอม

อาการ:

• อาเจียน ท้องเสีย น้ำลายไหล
• ซึม หายใจผิดปกติ เดินเซ ชัก
• กลืนอาหารไม่ได้

การปฐมพยาบาล:

• ห้ามป้อนนมหรือพยายามล้วงปาก
• ห้ามทำให้อาเจียน เพราะอาจเกิดการสำลักได้
• หากรู้ว่ากินอะไร → เก็บฉลากหรือตัวอย่างไว้ให้สัตวแพทย์
• ล้างปากด้วยน้ำสะอาดถ้ามีสิ่งปนเปื้อน
• รีบนำส่งสัตวแพทย์

ถ่ายเหลวรุนแรง / อุจาระปนเลือด

อาการ:

• ถ่ายเหลวบ่อย, สีผิดปกติ, กลิ่นแรง
• ถ่ายมีเลือดปน (สีแดงสดหรือดำ)
• อาเจียนร่วมด้วย / ซึม / เบื่ออาหาร

การปฐมพยาบาล:

• ให้ทานน้ำสะอาด เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ แต่ควรระมัดระวังมากขึ้นหากมีการอาเจียนร่วมด้วย
• ถ่ายภาพหรือเก็บตัวอย่างอุจจาระไว้ตรวจ
• ห้ามให้ยาหยุดถ่ายเอง
• นำส่งสัตวแพทย์ หากถ่ายมากกว่า 2–3 ครั้งในเวลาไม่กี่ชั่วโม

คลอดลูกยาก / คลอดไม่ออก

อาการ:

• เบ่งนานเกิน 30 นาทีโดยไม่มีลูกออก
• ลูกออกมาแล้วแต่มีอาการเบ่งอีกนานเกิน 2–4 ชม.
• มีน้ำเดินแล้วไม่มีลูกตามออก
• ซึม อ่อนแรง หมดแรงเบ่ง เลือดออกมาก

การปฐมพยาบาล:

• อย่าพยายามดึงลูกออกเอง
• ให้สัตว์อยู่ในที่สงบ อบอุ่น ไม่มีสิ่งรบกวนการคลอด
• โทรปรึกษาสัตวแพทย์ทันที
• นำส่งสัตวแพทย์ กรณีที่ต้องสงสัยว่ามีภาวะคลอดยากหรือไม่นั้น สัตวแพทย์จะมีวิธีการประเมินความพร้อมในการคลอดทั้งตัวแม่และลูก ซึ่งอาจต้องใช้ยาเร่งคลอดหรือผ่าตัดฉุกเฉิน